પ્રજનન દર મામલે ભારતની કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં જાહેરાત કરી અને દેશનાં તમામ રાજ્યોનાં પ્રજનન દરની વિગતો આપી છે. કેન્દ્ર સરકારનાં આંકડા પૃથક્કરણ પછી ભય જનક પ્રતિત થઈ રહિયા છે. વાત કરવામાં આવે ગુજરાતની તો, ગુજરાત રાજ્યનો કુલ પ્રજનન દર 1.9 છે. જે રિપ્લેસમેન્ટ સ્તરથી નીચે છે. આટલું જ નહીં પરંતુ દેશનાં અન્ય 30 અન્ય રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનો પ્રજનન રેટ પણ રિપ્લેસમેન્ટ સ્તરથી નીચે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે દેશમાં માત્ર 5 રાજ્યોનો કુલ પ્રજનન દર રિપ્લેસમેન્ટ સ્તરથી ઉપર છે.

ભારતમાં રિપ્લેસમેન્ટ ફર્ટિલિટી રેટ સ્ત્રી દીઠ 2.1 બાળકો છે, જે વસ્તીના સ્થિર કદને ટકાવી રાખવા માટે સ્ત્રીને જરૂરી બાળકોની સરેરાશ સંખ્યા કહી શકાય.

સંસદના ચાલુ શિયાળુ સત્ર દરમિયાન લોકસભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં, આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના રાજ્ય મંત્રી, શ્રીમતી. અનુપ્રિયા પટેલે જણાવ્યું: દેશમાં કુલ પ્રજનન દર (TFR)ની વિગતો, રાજ્ય/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ મુજબ પરિશિષ્ટ Aમાં છે.(નીચે આપેલ કોઠો). સરકાર સગર્ભાવસ્થાના તંદુરસ્ત સમય અને અંતર વિશે જાગૃતિ વધારીને, કુટુંબ નિયોજન સેવાઓની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરીને અને તેમના આધારે પ્રોગ્રામ અમલીકરણ યોજના (PIP) માં રાજ્યો દ્વારા પ્રસ્તાવિત બજેટને મંજૂર કરીને સમગ્ર પ્રદેશોમાં પ્રજનનક્ષમતાના સ્થાનાંતરણ સ્તરને હાંસલ કરવા અને જાળવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. મેનેજ કરવાની ચોક્કસ જરૂરિયાતો

સરકાર 7 ઉચ્ચ કેન્દ્રીય રાજ્યો અને છ ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યો (અરુણાચલ પ્રદેશ, મણિપુર, મેઘાલય, ત્રિપુરા, નાગાલેન્ડ અને મિઝોરમ) માં મિશન પરિવાર વિકાસ (MPV) ના અમલીકરણને મજબૂત બનાવી રહી છે. કુટુંબ નિયોજન સેવાઓની ઉપલબ્ધતાને સુનિશ્ચિત કરવા અને વિવિધ માહિતી, શિક્ષણ અને સંદેશાવ્યવહાર (IEC) પહેલ દ્વારા જાગરૂકતા વધારવાના પ્રયાસોમાં સમાવેશ થાય છે, જેમ કે મિશન પરિવાર વિકાસ ઝુંબેશ, સારથી વાહન દ્વારા જાગૃતિ, નવદંપતીઓને નવી પહેલ કીટનું વિતરણ કરીને તંદુરસ્ત સમય અને અંતરને પ્રોત્સાહન આપવું. , અને સાસ બહુ સંમેલનો દ્વારા સમુદાય જાગૃતિ.